Η γαλλοφωνία στη Βόρεια Ελλάδα
Η γαλλοφωνία στη Βόρεια Ελλάδα
Η Γαλλοφωνία γιορτάζεται κάθε χρόνο, σε όλο τον κόσμο, περίπου στις 20 Μαρτίου, ημερομηνία κατά την οποία δημοσιεύτηκε η παρούσα Chronique du Jeudi. Σας παρουσιάζουμε την εικόνα της γαλλοφωνίας στην περιφέρειά μας, στη Βόρεια Ελλάδα¹, προς τιμή όλων εκείνων που επέλεξαν την εκμάθηση της γαλλικής γλώσσας.
Όπως αναφέραμε σε άλλα Chroniques, η γαλλική γλώσσα και ο γαλλικός πολιτισμός καθιερώθηκαν στη Θεσσαλονίκη κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα. Τα γαλλικά ήταν, ήδη, η γλώσσα του εμπορίου και της διπλωματίας και υιοθετήθηκε ως δεύτερη γλώσσα από τον μορφωμένο πληθυσμό, ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης θεσμών διδασκαλίας της γαλλικής, υψηλής ποιότητας: ίδρυση του θρησκευτικού σχολείου Filles de la Charité το 1856, των Frères De La Salle το 1888, της Γαλλικής Λαϊκής Αποστολής το 1906² καθώς και των γαλλο-εβραϊκών σχολείων της Παγκόσμιας Ισραηλιτικής Συμμαχίας το 1873 που θεωρούν το γαλλικό εκπαιδευτικό σύστημα και τις «γαλλικές ιδέες» ως μοχλό χειραφέτησης. Ενισχυμένη από τη γαλλική Στρατιά της Ανατολής³, η γαλλική γλώσσα χρησιμοποιείται παντού: στους χώρους εργασίας, στις αντιπαραθέσεις ιδεών, στις πολυάριθμες γαλλόφωνες εφημερίδες⁴, στα καφενεία, στις λέσχες ή στα βιβλιοπωλεία. Επηρεάζει τη μόδα, τη διατροφή, τους «καλούς τρόπους» και την ψυχαγωγία των Θεσσαλονικέων.
Σήμερα, τα γαλλικά διατηρούν την παρουσία τους στην περιφέρειά μας.
Οι γαλλόφωνοι έχουν πλήρη επίγνωση των πλεονεκτημάτων τους: μπορούν να επικοινωνούν με τα 300 εκατομμύρια ομιλούντων τη γαλλική των πέντε ηπείρων και να ανακαλύπτουν άλλους πολιτισμούς, διαφορετικούς τρόπους σκέψης, να ολοκληρώνουν τις σπουδές τους στις καλύτερες σχολές και πανεπιστήμια της Γαλλίας ή άλλων γαλλόφωνων χωρών, ή και αγγλόφωνων, να ενισχύουν τις επαγγελματικές τους δεξιότητες (η γαλλική είναι διεθνής γλώσσα εργασίας και επίσημη γλώσσα των Ηνωμένων Εθνών, του ΝΑΤΟ και όλων των θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης), να ενημερώνονται ποικιλοτρόπως (από το διαδίκτυο, από κανάλια όπως το TV5 Monde ή ραδιόφωνα και εξειδικευμένα podcasts), να αποκτούν πρόσβαση σε άλλες συγγενείς γλώσσες (λατινογενείς όπως τα ισπανικά, τα ιταλικά, τα πορτογαλικά ή τα ρουμανικά, αλλά και τα αγγλικά καθώς το 50 % του σύγχρονου λεξιλογίου τους προέρχεται από τα γαλλικά).
Οι καθηγητές γαλλικής γλώσσας είναι πολλοί και συνεργάζονται στενά με τις τρεις συντονίστριες εκπαιδευτικού έργου της γαλλικής γλώσσας στη Β. Ελλάδα. Περισσότεροι από 500 καθηγητές είναι μέλη του Συλλόγου APLF (Σύλλογος Καθηγητών Γαλλικής Γλώσσας & Φιλολογίας Πτυχιούχων Πανεπιστημίου) με έδρα τη Θεσσαλονίκη.
Η γαλλική γλώσσα διδάσκεται στα περισσότερα Πανεπιστήμια. Στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης υπάρχει το Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας (το μοναδικό στην Ελλάδα εκτός από το αντίστοιχο Τμήμα των Αθηνών). Επιπλέον, προτείνει την εκμάθηση της γαλλικής γλώσσας σε πολλά τμήματα, όπως εξάλλου και πολλά πανεπιστημιακά ιδρύματα της Βόρειας Ελλάδας όπως το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (ΠΑ.ΜΑΚ.), Δυτικής Μακεδονίας, το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων ή το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.
Η γαλλική γλώσσα διδάσκεται σε όλη τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, σε περίπου 50 000 μαθητές -μαθήτριες στη Βόρεια Ελλάδα. Η καθιέρωση της δεύτερης ξένης γλώσσας στο Λύκειο, στις αρχές του σχολικού έτους 2020, έδωσε τη δυνατότητα διδασκαλίας της γαλλικής γλώσσας σχεδόν σε όλα τα σχολεία της χώρας.
Στο Δημοτικό, όπου οι μαθητές επιλέγουν τη δεύτερη ξένη γλώσσα σε ηλικία 10 ετών (Ε’ τάξη), το σύνολο ξεπερνά τους 25 000 μαθητές γαλλικών στην περιφέρειά μας.
Στη Θεσσαλονίκη, πολλά σχολεία προσφέρουν τη διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας. Το Γαλλικό Σχολείο Θεσσαλονίκης είναι ωστόσο το μόνο που παρέχει εκπαίδευση εξ ολοκλήρου στα γαλλικά, με άριστη γνώση των αγγλικών και των ελληνικών, για μαθητές ηλικίας 2 έως 18 ετών. Δύο ελληνογαλλικά σχολεία παρέχουν μερική διδασκαλία της γαλλικής γλώσσας, το Καλαμαρί και το Δελασάλ.
Το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης, που προσφέρει μεγάλη ποικιλία προγραμμάτων εκμάθησης της γαλλικής και πιστοποιήσεις, συνεργάζεται σε μόνιμη βάση με μαθητές και καθηγητές όπως και με Ελληνογαλλικούς συλλόγους της περιοχής⁵, για τη διοργάνωση πολλών εκδηλώσεων, μεταξύ των οποίων τη γιορτή Γαλλοφωνίας, το Βραβείο Goncourt Ελλάδας⁶, τη συμμετοχή στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (όπου τιμήθηκε η Γαλλοφωνία και η Γαλλία ως τιμώμενη χώρα), τον Μαραθώνιο Ανάγνωσης Γαλλοφωνίας.
Χάρη στους πολυάριθμους ομιλητές της γαλλικής γλώσσας, δασκάλους, μαθητές ή απλούς γαλλόφιλους, τα γαλλικά έχουν ακόμη λαμπρό μέλλον μπροστά τους στην Ελλάδα.
¹ Η περιφέρεια του Γενικού Προξενείου της Γαλλίας στη Θεσσαλονίκη περιλαμβάνει τις εξής περιοχές: Ήπειρο, Θεσσαλία, Δυτική Μακεδονία, Κεντρική Μακεδονία, Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.
² Δείτε την Chronique du Jeudi «Το 1906, η Γαλλική Λαϊκή Αποστολή ιδρύει το πρώτο της σχολείο στη Θεσσαλονίκη».
³ Δείτε την Chronique du Jeudi «Η Θεσσαλονίκη και το γαλλικό αποτύπωμα του Μακεδονικού Μετώπου».
⁴ Συγκεκριμένα οι εφημερίδες Le Journal de Salonique, Le Progrès, L’Indépendant ή La Liberté
⁵ Συγκεκριμένα ο Σύλλογος της Nouvelle Amicale (Σύλλογος παλαιών μαθητών και φίλων του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης), ο Ελληνογαλλικός Σύλλογος Ιωαννίνων, οι Ελληνογαλλικοί Σύλλογοι Βόλου, το Σπίτι της Αντουανέτας στην Αλεξανδρούπολη, ο Σύλλογος Ελληνογαλλικής Φιλίας Σέρρες-Fosses και η συνεργασία με τον Πολύγυρο και τη γαλλική πόλη Λαβάλ («Διαγωνισμός Ορθογραφίας της πόλης Λαβάλ»).
⁶ Δείτε την Chronique du Jeudi «Το βραβείο Choix Goncourt της Ελλάδας που διοργανώνεται στη Θεσσαλονίκη».
(Πρόγραμμα της Γαλλοφωνίας 2021)
